«Θα είμαι πάντα τόσο δύσκολη όσο χρειάζεται για να πετύχω το καλύτερο» είχε πει κάποτε η Μαρία Κάλλας.
Για το συναίσθημα αυτό, η Κάλλας και αμέτρητες άλλες ερμηνεύτριες, από την Μπάρμπρα Στρέιζαντ μέχρι την Beyoncé και την Μαράια Κάρεϊ, έχουν χαρακτηριστεί ως «ντίβες». Ο όρος, που στα ιταλικά σημαίνει θεά, έχει με τα χρόνια καταλήξει να υποδηλώνει ένα απαιτητικό, αυτοαναφορικό πρόσωπο, συνήθως γυναίκα, που είναι δύσκολο να ικανοποιηθεί.
Όμως, σε μια μεγάλη έκθεση, το V&A διεκδικεί τον όρο γιορτάζοντας τη δύναμη και τη δημιουργικότητα των απανταχού γυναικών που έχουν κατά καιρούς χαρακτηριστείς ως ντίβες, από τις διάσημες σοπράνο της βικτοριανής εποχής μέχρι τις σημερινές παγκόσμιες σούπερ σταρ.
Παρουσιάζοντας αντικείμενα όπως τα κοστούμια της Κάλλας επί σκηνής, το μικρό μαύρο φόρεμα της Εντίθ Πιάφ, το κομψό φόρεμα με τα κρόσσια που φορούσε η Μέριλιν Μονρόε ως Sugar «Kane» στην ταινία Some Like it Hot (1958) και μια εμφάνιση εμπνευσμένη από τον Λουδοβίκο ΙΔ’ που σχεδίασε η Σάντι Πάουελ και φόρεσε ο Έλτον Τζον για τα 50ά γενέθλιά του το 1997, η έκθεση θα διερευνήσει πώς η έννοια της «ντίβας» έχει ανατραπεί και αργότερα αγκαλιαστεί.
Δείτε τις φωτό παρακάτω
Μία λέξη χίλιες σκέψεις
«Σήμερα η λέξη ντίβα έχει μυριάδες σημασίες», δήλωσε η επιμελήτρια της έκθεσης Kate Bailey. «Στο επίκεντρο αυτής της έκθεσης βρίσκεται μια ιστορία εμβληματικών ερμηνευτών που με δημιουργικότητα, θάρρος και φιλοδοξία αμφισβήτησαν το status quo και χρησιμοποίησαν τη φωνή και την τέχνη τους για να επαναπροσδιορίσουν και να διεκδικήσουν τη ντίβα».
«Η Diva θα είναι η πρώτη μεγάλη έκθεση που θα ασχοληθεί με το θέμα και θα επανεξετάσει την αντίληψή μας για τη ντίβα στην ιστορία και τη λαϊκή κουλτούρα» δήλωσε η Bailey.
«Στην έκθεση θα παρουσιαστούν πρωτοπόρες ντίβες που αναστάτωσαν το status quo και έσπρωξαν τα όρια μέσα από την τέχνη και τη φωνή τους -συμπεριλαμβανομένης της μποέμ ερμηνεύτριας Σάρα Μπερνάρ -που λατρεύεται από τους θαυμαστές της ως η Θεϊκή Σάρα- της οποίας οι ερμηνείες σε ανδρικούς και γυναικείους ρόλους εξυμνήθηκαν για την εκφραστικότητα, την ένταση και τη φαντασμαγορία τους».
Άλλες σημαντικές παρουσίες της ήταν η Ζοζεφίν Μπέικερ, «η πρώτη παγκόσμια μαύρη σούπερ σταρ, ακτιβίστρια των πολιτικών δικαιωμάτων και κατάσκοπος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που έδειξε στον κόσμο πώς η ερμηνεία μπορεί να είναι πολιτική δήλωση» και η Ντέμπι Χάρι, τραγουδίστρια των Blondie «και πρωτοπόρος για τις γυναίκες στο πανκ, της οποίας το μοναδικό, επαναστατικό στυλ και η εικόνα αποκαλύπτουν πώς η ντίβα μπορεί να αντιληφθεί και να εισαγάγει νέα και μεταβαλλόμενα μουσικά είδη».
Η Ουαλή τραγουδίστρια Σίρλεϊ Μπάσι δήλωσε: «Είναι υπέροχο να βλέπουμε τη ντίβα να γιορτάζεται σε αυτή την έκθεση και να βλέπουμε το V&A να διεκδικεί τον τίτλο. Για μένα, η «ντίβα» έχει να κάνει με τη δύναμη της φωνής και την ικανότητα να διασκεδάζεις, να πετυχαίνεις παρά τις αντιξοότητες, να αγωνίζεσαι και να ξεπερνάς το ένα εμπόδιο μετά το άλλο. Να ακούγεται η φωνή σου».
Στρας και λάμψη
Συνολικά, η έκθεση Diva παρουσιάζει περισσότερα από 250 αντικείμενα που καλύπτουν τη μόδα, τη φωτογραφία, το σχεδιασμό, τα κοστούμια, τη μουσική και τις ζωντανές παραστάσεις.
Άλλα αντικείμενα είναι το μοναδικό, γνωστό σωζόμενο φόρεμα που φορούσε η ηθοποιός Clara Bow, κοστούμια από τον σχεδιαστή μόδας για τους σταρ Bob Mackie (συμπεριλαμβανομένων εμφανίσεων που φορέθηκαν από τις Τίνα Τέρνερ, Pink και Σερ), το «παντελόνι αιδοίου» της Janelle Monáe που σχεδίασε ο Duran Lantink για το μουσικό βίντεο Pynk (2018) και το ροζ φόρεμα υψηλής ραπτικής της Σίρλεϊ Μπάσι που σχεδίασε ο Julien MacDonald -συμπεριλαμβανομένων των wellington boots με διαμάντια- που φορέθηκε στη σκηνή του Glastonbury 2017.
Η έκθεση εξετάζει επίσης τον τρόπο με τον οποίο κάθε ερμηνευτής διασταυρώθηκε με την κοινωνία και ενθάρρυνε την κοινωνική και πολιτική αλλαγή μέσω του έργου του και της εικόνας του. Για παράδειγμα, διερευνά πώς καλλιτέχνες όπως η Billie Holiday, η Nina Simone και η Ella Fitzgerald υπέστησαν αντιδράσεις, κριτική και κινδύνους για να αντιταχθούν στο status quo και πώς το τραγούδι Respect (1967) της Aretha Franklin έγινε ύμνος της ενδυνάμωσης των γυναικών και του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα στις ΗΠΑ.
Άλλες προβάλλονται επειδή έκαναν τη ντίβα κομμάτι της εικόνας τους και επεκτάθηκαν στους κόσμους των επιχειρήσεων, όπως η Rihanna, η Dolly Parton και η Barbra Streisand. Και οι Grace Jones, Annie Lennox, Prince και Elton John παρουσιάζονται επειδή χρησιμοποίησαν το κοστούμι, το ανδρόγυνο και το στυλ της παράστασης ως εργαλεία μέσω των οποίων εξέφρασαν τις σχέσεις τους με τη σεξουαλικότητα, το φύλο και το σώμα.
*Η έκθεση Diva εγκαινιάζεται στο μουσείο V&A του Λονδίνου, στις 24 Ιουνίου, και θα διαρκέσει έως τις 7 Απριλίου 2024.
